Strona wykorzystuje pliki cookies, jeśli wyrażasz zgodę na używanie cookies, zostaną one zapisane w pamięci twojej przeglądarki. W przypadku nie wyrażenia zgody nie jesteśmy w stanie zagwarantować pełnej funkcjonalności strony!
Monday, 29 May 2023
A+ R A-

urodzeni mordercy - rośliny mięsożerne

Urodzeni mordercy - wynalazki i patenty mięsożernych roślin.

Rośliny mięsożerne to wyjątkowe wśród swoich florystycznych sióstr i braci dziwaki. Te żywe organizmy, fascynującą kombinacją najróżniejszych osiągnięć ewolucyjnych osiągnęły niebywały sukces uczyniwszy to na dodatek w pozbawionym zmysłów ciele. Ziółka tu należące potrafią bez jednego mrugnięcia oka skonsumować inteligentnego zwierzaka, nie wybrzydzając zanadto pomiędzy tłustą muchą a szczupłym komarem. Pozostają wciąż przy tym typowo ukształtowanymi roślinami. Wspaniale kwitną, z wody i CO2 produkują cukrowce w procesie organicznej fotosyntezy wspomaganej światłem z nieba, owocują i mają nasiona. Pochłanianie mięsnego białka kompensuje choć w części braki azotu w preferowanym przez nie do wzrostu podłożu bagien i moczarów. Mięsożerne wabią zapachem, kolorem i kształtem. Swoje ofiary mogą śmiertelnie przylepić do siebie, zamknąć w pułapce lub dzbanie, po czym bezceremonialnie zjeść. Kiedy już zaczną, ratunku dla ofiar nie ma. Zabijają przedstawicieli całego szeregu znanych grup zwierząt. W ich pobliżu odnajduje się później resztki owadów i pająków, ale nierzadko mięsożerna zapoluje na płaza, ptaka, czy ssaka. Trawienie i pochłanianie pokarmu do złudzenia przypomina fizjologię zwierząt, a zachowanie najkrwawszych drapieżców. Mięsożerne zaskakują na każdym kroku. Ich zabójczo skuteczna pomysłowość w celu pozyskania mięsa nie zna granic. Witrażowo barwne kaptury z ochronnym wieczkiem kapturnicy, głębokie dzbany dzbanecznika, zatrzaskowe lub zasysające pułapki mechaniczne muchołówki i pływacza, liście lepne rosiczki, tłustosza lub rosolistnika, wabiące obietnicą słodkiego pokarmu nektaria i miodniki to tylko niektóre z nieoczekiwanych wynalazków i patentów drapieżnych roślin. W Polsce, w różnego typu siedliskach odnajduje się przedstawicieli 13 gatunkowych, z 4 rodzajów tak odmienionych roślin: rosiczka (Drosera) - torfowiska, tłustosz (Pinguicula) - źródliska, pływacz (Utricularia) – zbiorniki wodne, aldrowanda (Aldrovanda) - bagna. Z powodu swojego charakteru i nietypowych siedlisk występowania wszystkie te rośliny chroni ściśle polskie prawo. Do informacji o tych roślinach można dorzucić garść poniżej zapisanych ciekawostek. Największy na świecie dzbanecznik ma dzbany o długości ponad 100 centymetrów, które mieszczą przy tym ponad 3 litry kwaśnej cieczy trawiennej. Upolowany szczur lub mały ptak nie ma w starciu z tą rośliną żadnych szans na przeżycie. Liście portugalskiego rosolistnika charakteryzuje tak wielka lepkość, że zawiesza się je w pomieszczeniach, jako naturalne lepy. Skuteczność takiego urządzenia wynosi ponad 200 much dziennie. Rośliny mięsożerne wchodzą w układy symbiotyczne ze zwierzętami, np. pająkami i płazami, które czyhają na uwięzione owady w pułapkach tych roślin dając w zamian azotowo cenne guano. Symbioza mięsożernych heliamfor z żabami polega na tym, że złowiona przez płaza na kielichu kwiatowym mucha wydalana jest po strawieniu w żołądku żaby do kielicha. Bakterie żyjące w wodzie tam będącej rozkładają wydaliny do przyswajalnych, przez roślinę prostych związków azotowych. Niektóre gatunki ptaków wydziobują z kielichów dzbaneczników martwe owady. W zamian później, ptak deponuje własne wydaliny w dzbanku, gdzie odchody są rozkładane przez bakterie do przyswajalnych przez rośliny związków azotowych. Cały właściwy liść dzbanecznika tworzy charakterystyczny dzbanek, a jego asymilacyjną funkcję przejmuje ogonek liściowy, który dodatkowo ulega spłaszczeniu. Dzban wypełniony jest substancjami trawiącymi ciała ofiar. W dzbankach dzbaneczników obecny jest często kwas mrówkowy, który działa antyseptycznie zapobiegając rozwojowi szkodliwych bakterii. Enzym, dzięki któremu dzbaneczniki rozkładają białka owadów na aminokwasy, został nazwany nepentazą. Dzbaneczniki produkują dodatkowo enzym chitynazę, który rozkłada chitynę pancerzyków owadów. Jest to absolutnie unikatowa zdolność wśród roślin! Rośliny owadożerne, które posiadają ruchome pułapki, jak muchołówka używają do ich uruchamiania w czasie krótszym niż 0,2s impulsu elektrycznego. Rosiczka okrągłolistna stosowana jest do produkcji leków przeciwkaszlowych, głównie w homeopatii. Rosiczka trawiąca mięso zwierząt wykorzystuje aktywne związki chemiczne: plumbagon, rossolizyd, droseron, ramenton, ramentaceon oraz flawonoidy. Charakterystycznie dwuklapowa pułapka muchołówki to przekształcony pojedynczy liść. Zatrzaskuje się ona po drugim potrąceniu tego samego włoska spustowego, lub przy kolejnym potrąceniu drugiego włoska czuciowego w czasie krótszymi niż pół minuty. Trawienie i pochłanianie ciał ofiar przez rośliny mięsożerne może trwać od kilku dni do kilku tygodni. Rosnąca wyłącznie w amerykańskiej Karolinie muchołówka potrzebuje na to od 7 do 8 dni. Klapka pułapki pływacza otwiera się z prędkością 1/160 sekundy będąc jednocześnie jednym z najszybszych ruchów w całym królestwie roślin. Liście występującego w Polsce tłustosza zwyczajnego zawierają enzym podpuszczkę, który używany był dawniej w celu przyspieszenia fermentacji mleka. Na całym świecie żyje co najmniej 650 gatunków roślin mięsożernych, które należą do 15 rodzajów: dzbanecznik (Nepenthes), aldrowanda (Aldrowanda), muchołówka (Dionaea), rosiczka (Drosera), rosolistnik (Drosophyllum), Triphyophyllum, darlingtonia (Darlingtonia), kapturnica (Sarracenia), heliamfora (Heliamphora), cefalotus (Cephalotus), byblis (Byblis), pływacz (Utricularia), żenlisea (Genlisea), Ibicella i Brocchinia.